شیمی سبز، به عنوان شيوه‌اي براي پيش‌گيري از آلودگي در سطح مولكولي شناخته میشود. شیمی سـبز موجب کاهش یا حذف استفاده از مواد خطرناک از جمله معرف ها وحلال ها در یک فرآیند شیمیایی میشود. همچنین تولید واسطه‌ها یا محصولات جانبی خطرناک یا سمی را کاهش میدهد. شیمی سبز علم طراحي يا بازطراحي مولكول‌ها، مواد و دگرگوني‌هاي شيميايي در راستاي سالم‌تر كردن آنها براي انسان و محيط زيست میباشد. در اوایل سال 1990 شیمی سبز در نتیجه همکاری بین دولت آمریکا، صنعتگران و انجمن علمی آمریکا اعتبار کنونی اش را به عنوان یک نظام علمی در جهت جلوگیری از آلودگی هوا و محیط زیست بدست آورد.
شیمی سبز چیست؟
شیـمی سبز و پایدار به توسعه فرآیندها و فن‌آوری‌هایی مربوط میشود که منجر به واکنش‌های شیمیایی کارآمدتر میشود. همچنین نسبت به واکنش‌های شیمیایی سنتی، زباله‌های کمی تولید می‌کند و انتشارات محیطی کمتری ایجاد می‌کند. شـیمی سبز همه جنبه ها و انواع فرآیندهای شیمیایی را در بر می گیرد که اثرات منفی بر سلامت انسان و محیط زیست را نسبت به شیوه های فعلی کاهش می دهد.
اهداف شیمی سبز
یکی از اهداف شیـمی سبز پیشگیری از تولید فراورده بیهوده میباشد. از دیگر اهداف شیمی سبز میتوان به طراحي فرايندهاي شيميايي كم‌آسیب تر اشاره کرد. به این معنا كه شيوه‌اي را طراحي كنند تا موادي را به كار برد يا توليد کرد كه سمیت كم‌تري براي انسان و محيط زيست داشته باشند. افزایش بازده انرژی از دیگر اهداف شیمی سبز است. نياز به انرژي در فرايندهاي شيميايي و اثر آنها بر محيط زيست بايد در نظر گرفته شود و به كم‌ترین ميزان خود كاهش يابد. از دیگر اهداف شیمی سبز، کاهش بهره‌گيري از مواد كمكي(مانند حلال‌ها و عامل‌هاي جداكننده) تا حد امكان و بهره گیری از مواد اولیه قابل بازیافت میباشد.
شیمی سبز، واکنش‌های جدیدی طراحی می کند که می‌تواند محصولات مورد نظر را به حداکثر برساند و محصولات جانبی را به حداقل برساند. همچنین با طراحی طرح‌ها و دستگاه‌های مصنوعی جدیدی که می‌توانند تولیدات شیمیایی را ساده‌تر کنند و به دنبال حلال‌های مناسبتر از نظر زیست محیطی و اکولوژیکی، به چنین چالش‌هایی پاسخ میدهد.
یکی از کاربردهای مهم شیمی سبز در فناوری نانومواد میباشد. هدف استفاده از شیمی سبز در فناوری نانو سازگاری بیشتر نانومواد با محیط زیست و همچنین استفاده از نانومواد کم خطرتر میباشد. با به کارگیری شیمی سبز در فناوری نانو خطرات مرتبط با محصولات نانو به حداقل می رسد. از محصولات سبز برای کاربردهای زیست محیطی و پزشکی میتوان استفاده کرد. با اصلاح فرآیند تولید، می توان کاربردهای مستقیم، مانند حسگرهای نانو فعال، تصفیه فاضلاب و آب آشامیدنی و اصلاح زباله های خطرناک را توسط نانومواد به انجام رساند.
از شیمی سبز در سنتز نانوذرات میتوان استفاده کرد. استفاده از گیاهان و عصاره های گیاهی روشی کاربردی برای سنتز نانوذرات میباشد. که ریسک خطر پذیری برای انسان، هوا و درمجموع اكوسیستم را بسیار پایین می آورد. روش سبز، روشی ساده، ارزان و سازگار با محیط زیست است و جایگزین مناسبی برای روشهای دیگر میباشد. نانو ذرات سنتز شده به روش سبز گزینه مناسبی برای کاربردهای حساس به ویژه پزشکی میباشند.